AI Cruquius Museum

Nieuwbouw Haarlemmermeer museum de Cruquius vordert gestaag

Gelegen aan de rand van de Ringvaart staat het rijksmonumentale gemaal de Cruquius, dat al sinds 1934 een belangrijk onderdeel vormt van het culturele erfgoed Noord-Holland. Een kolos afkomstig uit de industriële revolutie waarin techniek en architectuur op indrukwekkende wijze samenkomen. Al vele jaren doet het gebouw dienst als museum. Het is gefuseerd met het Historisch Museum tot Haarlemmermeermuseum de Cruquius, gevestigd aan de flanken van het rijksmonument. Maar om volwaardige historische informatie te kunnen bieden is aanvullende expositieruimte nodig. Dit vereist een nieuw ontwerp voor een museumpaviljoen, een opdracht die is toevertrouwd aan Braaksma & Roos Architectenbureau. De bouw is in november 2023 van start gegaan. Locatie is de tuin van gemaal De Cruquius. Naar verwachting is het paviljoen in de tweede helft van 2024 gereed.

Alle collecties op één plek

De nieuwbouw brengt de collecties van Cruquius Museum, Historisch Museum en Meer-Historie samen op één locatie en daarmee kan de Haarlemmermeerse geschiedenis van land, water en lucht integraal verteld worden. Als hét voorbeeld van hoe Nederlanders strijd voerden met het water en hoe op de gewonnen grond landbouwpioniers aan de slag gingen. Het unieke verhaal van de nationale luchthaven onder zeeniveau krijgt in de nieuwe presentatie een prominente plek.

De expositie die in het nieuwe museumpaviljoen ingericht wordt mede mogelijk gemaakt door financiering van de provincie Noord-Holland.

5 meter onder NAP

In het nieuwe museumpaviljoen zal het bijzondere verhaal verteld worden van de droogmaking van het Haarlemmermeer, het grootste binnenmeer van Nederland, nu meer dan 170 jaar geleden. En over het leven in de polder op 5 meter onder NAP. Het thema water komt daarin veelvuldig aanbod. Water als de aloude vijand van de mens rondom die polder, water als bondgenoot in de verdediging tegen mogelijke vijanden, maar ook water als hulpmiddel om gezond leven en werken in de polder mogelijk te maken. Een ander aspect van het verhaal van het droogmaken van het Haarlemmermeer is het watermanagementsysteem van de Stelling van Amsterdam, onderdeel van het UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies. Bij een vijandelijke dreiging zou de helft van de polder weer onder water worden gezet.

Na een lange restauratie van het onderwaterdeel van gemaal De Cruquius, onder leiding van eigenaar Hendrick de Keyser Monumenten, is de grootste Cornish stoommachine ter wereld weer in beweging. De cilinders zijn teruggeplaatst, het water staat weer op de stortvloer en na een weekje draaien kunnen we zeggen dat de machine, die sinds 2002 hydraulisch wordt bewogen, het weer doet. Kom langs om het wonder te bekijken. Het museum is open tijdens de bouw van het Cruquiuspaviljoen en bereikbaar tijdens de verbouwing van de naastgelegen Cruquiusbrug.

Succesvolle restauratie Gemaal De Cruquius dankzij Griekspoor

Luchtfoto Cruquius

Werkzaamheden Griekspoor Cruquius

Gemaal De Cruquius in Haarlemmermeer, een van de drie gemalen waarmee het Haarlemmermeer indertijd werd drooggepompt,  behoort tot de oudste gemalen ter wereld. Het historische gebouw staat op de lijst van rijksmonumenten. Uiteraard vreet de tand des tijds aan zo’n pand en is restaurtie, wil je het voor de toekomst bewaren, onvermijdelijk.  Griekspoor in Nieuw-Vennep, bijna in de achtertuin van het monument, heeft hiervoor succesvol gezorgd. Het bedrijf startte ermee zo’n 10 jaar geleden, de laatste werkzaamheden- demonteren, inspecteren en reviseren van twee van de acht zuigerpompen – werden uitgevoerd in 2021.

Onder water-restauratie

Opdrachtgever was de eigenaar van het gemaal Hendrick de Keyser Monumenten. Onderzoek door deze nationale erfgoedorganisatie had uitgewezen dat de houten balkkoppen rotte plekken bevatten die de stabiliteit van de stortvloer in gevaar zouden kunnen brengen.

Alle steunbalken, balkkoppen en de gehele stortvloer werden daarom zorgvuldig gecontroleerd. Om onder de stortvloer te kunnen werken, een plek die lastig te bereiken is, werden er steigers geplaatst. Rot hout werd verwijderd en vervangen door kunsthars en het nog gezonde hout van de balkkoppen kreeg een glasfiber-wapening, gegoten in het epoxy dat de verrotte balkkoppen vervangt. Op deze manier is een oersterk geheel ontstaan. De balkkoppen en daarmee de draagconstructie van de vloer werden zodanig versterkt, dat ze er weer vele jaren tegen kunnen.

Renovatiewerkzaamheden Griekspoor

Griekspoor bij Cruquius

Renovatie pompzuigers

Het gemaal beschikt over acht pompen, die zich aan het eind van de balansarmen bevinden. Elk van deze acht pompen bestaat uit een buis, pompzuiger en vlinderkleppen. De zuiger wordt met kettingen in de zuigerbuis bewogen. De pompzuigers hebben een doorsnede van 1,85 meter en een opvoerhoogte van 3 meter.  Tijdens deze restauratieronde zijn in 2021 twee van de acht pompzuigers gereviseerd, een klus die Griekspoor in het verleden ook al eens heeft geklaard. Er waren in het verleden al verschillende soorten rubber getest om het beste resultaat te bepalen. Wat het meest geschikt bleek, is nu ook toegepast bij de twee pompzuigers die onlangs zijn hersteld.

Tevens hebben de buitenzijden van de acht pompen, die dankzij de steigers onder de stortvloer toegankelijk werden, een opknap- en schoonmaakbeurt gehad en een nieuwe milieuvriendelijke conservering. Zonder enige twijfel is deze restauratie een huzarenstukje!